Data publikacji: Poniedziałek, 10.03.2025

Co to jest filtr DPF i jak dbać o jego żywotność?

Filtr DPF to jeden z istotnych elementów odpowiadających za poprawne działanie układu napędowego w pojazdach z silnikami Diesla. Element ten odpowiada przede wszystkim za oczyszczanie spalin opuszczających auta – zatrzymuje wiele szkodliwych związków chemicznych i cząstek stałych przed przedostaniem się do powietrza. Filtry DPF montuje się w Polsce obowiązkowo w nowych autach od połowy lat 2000., a ich brak lub niewłaściwe działanie może skutkować mandatem. Dlatego kierowcy muszą zwracać uwagę na stan techniczny filtra, stosując odpowiednie zabiegi konserwacyjne. Tłumaczymy, jak skutecznie dbać o filtr DPF.

Spis treści

Czym jest i jak działa filtr DPF?
Objawy uszkodzonego lub zapchanego filtra DPF
Jak dbać o filtr DPF?
Jak wymienić filtr DPF?

Czym jest i jak działa filtr DPF?

Filtr DPF (ang. diesel particulate filter) to część układu wydechowego samochodów z silnikami Diesla, bardzo często określany też nazwą „filtr cząstek stałych”. Montuje się go bezpośrednio za katalizatorem, gdzie jest schowany w dużej metalowej obudowie chroniącej go przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wewnątrz znajdziemy ceramiczny trzon z wieloma równolegle ustawionymi do siebie drobnymi kanalikami przypominającymi z przekroju siatkę. Co więcej, każdy z nich jest zamknięty ze strony dolotowej lub wylotowej, a konstrukcja taka wymusza dodatkowy przepływ powietrza. Dzięki temu na porowatych ściankach kanalików znacznie łatwiej gromadzą się sadza i inne zanieczyszczenia, które transportowane są przez spaliny, uniemożliwiając im wydostanie się na zewnątrz.

Uwięzione wewnątrz filtra drobinki sadzy są dodatkowo poddawane obróbce termicznej i naturalnie spalane w trakcie jazdy pod wpływem wysokiej temperatury panującej wewnątrz kanalików. W razie potrzeby sterownik silnika może wymusić ich dodatkowe dopalanie poprzez zwiększenie prędkości obrotowej silnika. Pracę filtra DPF wspierają czujniki ciśnienia i temperatury spalin.

Pierwsze wersje filtra DPF zaczęły być stosowane jeszcze w latach 80. i były one odpowiedzią na rosnące obawy o stan środowiska naturalnego oraz wpływ, jaki mają na niego samochody. Przez wiele lat część była montowana opcjonalnie, w zależności od woli producenta. W Europie obowiązek jej montażu został oficjalnie wprowadzony w życie w 2006 roku, wraz z wejściem w życie tzw. normy Euro 4. Od tej pory wszystkie pojazdy z napędem Diesla poruszające się po drogach muszą mieć sprawny filtr DPF.

Zaznaczmy, że wymóg posiadania sprawnego filtra nie jest martwym przepisem. Podczas zatrzymania do kontroli drogowej uprawnione do tego służby mają prawo sprawdzić skład spalin samochodu. Jeżeli część została usunięta lub nie działa ona prawidłowo, zostanie to dość łatwo wykryte na miejscu specjalnym czujnikiem, bez potrzeby kierowanie pojazdu na testy lub przegląd. Za złamanie obowiązujących norm można spodziewać się mandatu do 5000 złotych, a nawet zatrzymania dowodu rejestracyjnego. Jeżeli problemy z filtrem zostaną wykryte podczas regularnego przeglądu technicznego, pojazd nie dostanie zielonego światła.

Objawy uszkodzonego lub zapchanego filtra DPF

Najczęstszym problemem z filtrami DPF jest ich zapychanie się. Oznacza to, że zbiera się w nich nadmierna ilość sadzy, która obniża skuteczność elementu. Objawy tego zjawiska mogą być wielorakie, począwszy od spadku mocy silnika, większego zużycia paliwa, spóźnionej reakcji na hamowanie, a skończywszy na włączeniu się trybu awaryjnego i braku możliwości odpalenia auta. Ponieważ symptomy te są bardzo ogólne i mogą świadczyć o awarii innych części samochodu, stuprocentową pewność, że chodzi o filtr, daje nam wyłącznie pomoc specjalisty i testy emisji spalin, których nie da się wykonać samodzielnie.

Jak dbać o filtr DPF?

O filtry DPF możemy zadbać na wiele sposobów. Pierwszym z nich jest nasz styl jazdy. Zapychaniu się filtra sprzyja poruszanie się po mieście, wiążące się z ciągłą zmianą prędkości i częstym zatrzymywaniem się. Samooczyszczanie się filtra (wypalanie) przebiega najlepiej, gdy auto porusza się przez długi czas z tą samą prędkością, co można osiągnąć tylko na długich trasach i drogach szybkiego ruchu lub autostradach.

Eksperci radzą też, aby stosować wyłącznie paliwo najwyższej jakości, pamiętać o wymianie oleju, a także kontrolować stan turbosprężarki.

Zapchany filtr można zregenerować, wymuszając na sterowniku silnika wspomnianą już procedurę dopalania. Operację przeprowadzimy tylko w wybranych modelach aut i wykonuje się ją wyłącznie warsztacie pod okiem specjalisty. Podczas jej trwania komputer pokładowy wymusza rozgrzanie silnika, a następnie bezpośrednio wtryskuje do jego komory paliwo, które spala się dopiero w filtrze wraz z osadzoną sadzą. Warto zwrócić uwagę, że działanie to nie służy silnikowi i obniża jego żywotność, więc zazwyczaj odradza się jego stosowanie.

Alternatywnie filtr można też regenerować metodą wodną. W tym wypadku część jest demontowana, a następnie czyszczona w specjalnej maszynie przy użyciu specjalnych środków, które wypłukują resztki zanieczyszczeń.

Pewnymi środkami zaradczymi ułatwiającymi utrzymanie filtra w czystości są również preparaty do czyszczenia, dodawane między innymi do paliwa, które wspomagają proces wypalania sadzy.

Jak wymienić filtr DPF?

Mechanicy zalecają, aby filtr wymieniać po przejechaniu około 120 tysięcy kilometrów, jednak wielu twierdzi, że w przypadku poprawnej konserwacji pojazdu i przemieszczania się poza miastem element ten przetrwa bez problemów nawet do 250 tysięcy kilometrów.

Zdjęcie: Envato Elements