Data publikacji: Poniedziałek, 12.02.2024

Obrócona panewka – objawy. Jakie objawy daje uszkodzona panewka silnika?

Obrócona panewka w silniku samochodu jest jedną z najpoważniejszych awarii, jaka może dotknąć układ napędowy pojazdu. Wielu kierowców nie jest jednak w stanie zidentyfikować pierwszych sygnałów wskazujących na nadchodzące problemy. Podpowiadamy zatem, na co zwracać tutaj uwagą, a także w jaki sposób zapobiec uszkodzeniu panewki.

Spis treści

Czym są panewki w silniku spalinowym i jaką rolę odgrywają?
Przyczyny obracania się panewki
Objawy i naprawa obróconej panewki
Jak zapobiegać obracaniu się panewki?

Czym są panewki w silniku spalinowym i jaką rolę odgrywają?

Panewki obecne są w wielu silnikach spalinowych. Są częścią mechanizmu wału korbowego, który poruszany jest za pomocą tłoków połączonych z nim korbowodami na łożyskach ślizgowych. W miejscu zetknięcia się łożyska z wałem zamontowane są panewki. Są to półokrągłe płytki wykonane z pojedynczego kawałka metalu, w których wnętrzu znajdują się szczeliny dostarczające olej silnikowy, niwelując tarcie powstające podczas pracy wału i łożysk. W ten sposób zmniejszają ich temperaturę i przedłużają żywotność, zmniejszając ryzyko powstania usterek.

W zależności od rodzaju i mocy silnika panewki wykonuje się z nieco innych stopów metali. W silnikach wysokoprężnych lub wyposażonych w systemy turbodoładowania stosuje się np. modele zrobione ze stopów na osnowie miedzi, które są w stanie przetrwać bez szwanku znacznie większe przeciążenia.

Przed zmianą pozycji panewki chroni ją specjalne mocowanie na wcisk. W niektórych modelach silników są one dodatkowo przytrzymywane przez prosty mechanizm zamkowy. Jeżeli panewka zmienia swoją pozycję w łożysku i wyskakuje z mocowania lub zaczyna drgać, zakłóca tym samym dopływ oleju do wała, co może nieść ze sobą bardzo poważne skutki.

Przyczyny obracania się panewki

Do zmiany pozycji panewki w łożysku dochodzi z czterech podstawowych przyczyn. Pierwszą z nich jest wadliwa konstrukcja panewki. Zaznaczmy, że nie chodzi tutaj przy tym o jej słabą jakość wykonania, ale sposób montażu. Niektóre modele aut są dobrze znane z powodu problemów, jakie mają z obracającymi się panewkami. Jeżeli wiemy, że jeździmy takim pojazdem, mamy zwyczajnego pecha, i póki jesteśmy jego właścicielem, musimy zwracać na to szczególną uwagę.

Drugą przyczyną obrócenia się panewek jest niewłaściwe dozowanie oleju silnikowego. Jeżeli nie jest on wymieniany regularnie zgodnie z zaleceniami producenta, narażamy się na problemy, także z łożyskami i wałem korbowym. Podobne skutki przynosi stosowanie niskiej jakości preparatów, które za sprawą obecnych w nich zanieczyszczeń mogą zapychać panewkę. Zbliżone działanie mają też produkty uszczelniające silnik, jakie zagęszczają olej.

Problemy z panewką wywołuje też zbyt niskie ciśnienie oleju silnikowego, zwiększające ryzyko jej obrócenie się. Sytuacji nie uratuje stosowanie najwyższej jakości środków do ochrony silnika, bowiem winowajcą jest tutaj najczęściej niewłaściwie działająca pompa olejowa.

Ostatnią przyczyną obracania się panewki jest jej naturalne zużycie. Szczególnie wrażliwi na ten problem powinni być właściciele starszych aut, także ci, którzy regularnie sprawdzają stan motoru. Bezpiecznie nie mogą czuć się też osoby kupujące używane samochody. Często z pozoru zadbane auto ma bowiem bardzo wyeksploatowany silnik, którego awaria jest tylko kwestią czasu.

Objawy i naprawa obróconej panewki

Pierwszymi objawami wskazującymi na to, że z panewkami silnika dzieje się coś niedobrego, jest zazwyczaj stukot w silniku, którego wcześniej nie słyszeliśmy. Dźwięki dobywają się od jego spodu i są najwyraźniejsze na biegu jałowym lub podczas postojów w trakcie jazdy, np. na światłach. Intensywność odgłosów będzie się różnić w zależności od posiadanego auta, ale są one pierwszym i tak naprawdę ostatnim sygnałem alarmowym, po którym powinniśmy pojechać do warsztatu i poprosić o przegląd układu napędowego.

Pozostawione same sobie obrócone panewki są w stanie kompletnie uszkodzić napęd, sprawiając, że korbowód przebija bok silnika, co zmusza nas do jego wymiany. Jeżeli do awarii tego typu dojdzie w trakcie jazdy, narażamy się dodatkowo na perspektywę stłuczki lub wypadku.

Zwróćmy uwagę na to, że obróceniu w pierwszej kolejności ulega przeważnie panewka znajdująca się najdalej od pompy olej. Może być to pomocna wskazówka w zidentyfikowaniu pierwszych oznak wystąpienia usterki.

Nawet jeżeli szybko interweniowaliśmy i tak będziemy musieli pogodzić się z niemałymi wydatkami na naprawę, sięgających rzędu nawet kilku tysięcy złotych. Koszty mogą być tutaj na tyle duże, że niektórzy w takie sytuacji decydują się zamiast tego zainwestować zupełnie nowy lub używany silnik. Zaznaczmy, że stanowczo odradza się próby samodzielnej naprawy panewek. Do tego zadania powinni zabierać się jedynie doświadczeni profesjonaliści.

Pamiętajmy, że zazwyczaj nie wymieniamy tylko jednej panewki – dla bezpieczeństwa i redukcji zagrożenia kolejną awarią robimy to również z pozostałym.

Jak zapobiegać obracaniu się panewki?

Najlepszym sposobem na zapobiegnięcie problemom z obracającymi się panewkami jest regularna wymiana oleju silnikowego i sięganie po produkty uznanych marek. Względnie drobne oszczędności na zakupie oleju nie zrekompensują nam bowiem kosztów naprawy lub wymiany motoru. W przypadku silników z turbodoładowaniem zaleca się wymianę preparatu po przejechaniu ok. 10–12 tysięcy kilometrów. Częściej nowy olej dolewamy również w modelach aut, o których wiemy, że są narażone na problemy w panewkami.

Nie ignorujmy też stanu pompy paliwa i podczas przeglądu sprawdzajmy, czy jej ciśnienie pozostaje na optymalnym poziomie. Zwróćmy również uwagę, że po wymianie wadliwie działającej pompy na nową trzeba ją odpowiednio skonfigurować.

Oszczędzać nie warto też przy wymianie panewek. Sięgajmy po droższe części znanych marek, co będzie gwarantować wysoką jakość stopu metalu, z jakiego zostały wykonane.

Zdjęcie: Envato Elements