Data publikacji:
Jak działa sonda lambda? Objawy i przyczyny awarii
Sonda lambda to czujnik tlenu, dzięki któremu komputer pokładowy samochodu otrzymuje informacje dotyczące zawartości poszczególnych gazów w spalinach oraz może na bieżąco korygować skład mieszanki paliwowo-powietrznej. W dzisiejszym artykule omówimy, czym dokładnie jest sonda lambda, jak działa, jakie są objawy jej uszkodzenia oraz jak ją wymienić. Dowiedz się, jakie są objawy i przyczyny awarii tego ważnego elementu oraz jak sprawdzić sondę lambda.
Sprawdź również: Ranking akumulatorów
Czym jest sonda lambda?
Sonda lambda to inaczej czujnik tlenu, który mierzy poziom tlenu w spalinach. Dostarcza silnikowi informacji o jego zawartości, dzięki czemu ten może korygować czas wtrysku – wydłużać go lub skracać po to, by uzyskać pożądany skład mieszanki paliwa i powietrza. Podstawowym zadaniem sondy jest to, by skład mieszanki był optymalny, umożliwiając sprawną pracę katalizatora.
Nazwa sondy lambda wynika z tego, że lambdą oznaczamy współczynnik stosunku paliwa do ilości zassanego powietrza w silniku. Oczywiście komputer w pojeździe nie korzysta wyłącznie z informacji dostarczanych przez sondę, ale również czujnika prędkości obrotowej silnika, czujnika położenia przepustnicy czy przepływomierza powietrza. Mimo wszystko sonda lambda jest wyjątkowo istotnym dla całego układu wydechowego elementem, który gwarantuje poprawne działanie silnika.
Jak działa sonda lambda?
Wśród najczęściej stosowanych rodzajów sond wymieniamy te cyrkonowe dwustanowe. Jak działają? Pełnią funkcję źródła prądu, które należy rozgrzać do odpowiedniej temperatury przy pomocy wmontowanej w nie grzałki. Najczęściej jest to 400 stopni Celsjusza, ale w przypadku dynamicznej jazdy temperatura ta może sięgać 600 stopni. Dzięki temu możliwy jest przepływ tlenu do rury wydechowej i otrzymanie określonego napięcia. Ponieważ silnik korzysta z informacji dostarczanych przez sondę i wydłuża lub skraca czas wtrysku po to, by osiągnąć mniej lub bardziej bogatą mieszankę spalin, sygnały wysyłane przez sondę stale się zmieniają. Jedyną sytuacją, w której sygnał sondy raczej się nie zmienia, jest ta, gdzie sonda montowana jest za katalizatorem. Warto jednak pamiętać, że producenci stosują różne sondy i wcale nie muszą to być te cyrkonowe dwustanowe.
Jak to wygląda w praktyce? Jeżeli skład mieszanki spalinowej jest na zadowalającym poziomie, sonda wysyła do komputera pokładowego „kod 1”, inaczej Lambda = 1. Wówczas komputer nie zmienia w żaden sposób pracy silnika i nie generuje zmian w składzie mieszanki. Jeżeli jednak sonda wykryje zbyt wysoki poziom tlenu w spalinach, wysyła do komputera informację, że mieszanka jest zbyt uboga. Wówczas dochodzi do wydłużenia czasu wtrysku paliwa. W sytuacji, w której mieszanka będzie zbyt bogata, komputer zmniejszy czas wtrysku paliwa.
Rodzaje sond lambda
Sonda może być umieszczona przed katalizatorem lub za nim. W niektórych modelach samochodów jest jedna, natomiast w innych więcej. Do wyboru mamy sondy uniwersalne oraz dedykowane. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest zazwyczaj wtyczka – o tym jak wymienić sondę z dedykowanej na uniwersalną opowiemy w dalszej części tekstu. Często uniwersalne sondy tej wtyczki nie posiadają, a użytkownik podczas wymiany zmuszony jest przeadaptować ją tak, by połączyć ją z nową sondą. Nie jest to jednak nic trudnego.
Oprócz tego wymieniamy następujące rodzaje sond lambda:
Sonda lambda – objawy uszkodzenia
Jeżeli w pojeździe obserwujemy nieprawidłowości w zakresie przyspieszania, nagły wzrost zużycia paliwa (nawet do 50%) czy pojawia się kod błędu, są to wskazania do sprawdzenia sondy lambda. Często pojawiają się także dziwne zachowania silnika oraz szarpanie czy czarny dym z układu wydechowego. Wśród przyczyn uszkodzenia sondy można wymienić przykładowo jej ciężkie zabrudzenie, uszkodzenia mechaniczne, zużycie czy nieprawidłowo działający silnik. Oprócz tego zdarzyć się może przegrzanie sondy, usterki przewodów oraz elementów części, zanik napięcia i zwarcie wewnętrzne lub zewnętrzne.
Jak sprawdzić sondę lambda?
Jak sprawdzić sondę lambda? W tym celu warto wykorzystać przykładowo testery sondy lambda. Przeciętnemu konsumentowi jednak nie opłaca się wydawać pieniędzy na profesjonalny tester. Dobrym pomysłem jest zatem sprawdzenie jej samodzielnie lub podczas diagnostyki komputerowej. Sposobem na sprawdzenie sondy w warunkach domowych jest kontrola napięcia, najczęściej na czarnym przewodzie na rozgrzanym silniku. We wzorowej sytuacji powinna wahnąć się dwa razy na sekundę pomiędzy wartością 0,1 a 0,9 V przy 2000 obrotów na minutę. Kontrolę sond zaleca się co około 30 tysięcy przejechanych kilometrów, z czego zdaje sobie sprawę zasadniczo bardzo niewielu kierowców.
Jeżeli stwierdzimy uszkodzenie sondy możliwe, że konieczna będzie jej wymiana. Trzeba jednak pamiętać o tym, by w takich sytuacjach korzystać z sond zgodnych z oryginalnymi zastosowanymi w danym pojeździe. Jeżeli szukamy godnego uwagi zamiennika, trzeba zwrócić uwagę na czynniki takie jak wtyczka, ilość, kolor oraz funkcje kabli czy rodzaj sondy.
Jak wymienić starą sondę lambda na nową?
Z każdą sondą należy obchodzić się delikatnie, ponieważ są to elementy dość wrażliwe, łatwo ulegające uszkodzeniom. Z sondy zdejmujemy kapturek ochronny i nie wycieramy jej do sucha, gdyż jest ona celowo powleczona zabezpieczającym środkiem smarnym. Wtyczkę sondy, znajdującej się w pojeździe odłączamy. Starą wiązkę przycinamy w taki sposób, by po włożeniu nowej sondy miała ona taką samą długość, jak przed wymianą. Mówiąc kolokwialnie – należy uciąć kable, które znajdują się przy wtyczce.
Teraz trzeba upewnić się, jakie funkcje mają poszczególne kable. Niestety oznaczenia kolorystyczne w tym zakresie często okazują się mylące, ponieważ różni producenci odmiennie je interpretują. Najpewniej jednak korzystać z instrukcji znajdującej się przy nowej sondzie. Teraz kable sondy wymienianej umieszczamy w odpowiedniej pozycji i zaciskamy. Uszczelniamy połączenia przy pomocy koszulek termokurczliwych, wpinamy wtyczkę.
Konieczne jest jednak także wykręcenie starej sondy oraz wkręcenie na jej miejsce nowej. Najpewniej ze względu na to, że poprzedni element znajdował się w tamtym miejscu przez wiele lat, jest zapieczony i bardzo trudno będzie go ruszyć. Żeby okręcić sondę, przyda się odpowiedni klucz. Można ruszyć ją delikatnie w jedną stronę, a następnie kręcić w drugą – taki zabieg być może ułatwi jej odkręcenie. Później wkręcamy nową sondę, a jeżeli już podpięliśmy wszystkie przewody oraz wtyczkę to już wszystko, co mieliśmy do zrobienia.
Zdjęcie: Envato Elements
Polecamy:
Jaka jest najlepsza piana aktywna?
2024-04-19
Opony DEMO. Czy warto je kupić i na co uważać
2024-04-17
Jakie żarówki H1 do lamp soczewkowych?
2024-04-15
Opony Run Flat czy zwykłe?
2024-04-11
Czym grozi zatkana odma olejowa? Objawy i przyczyny usterki
2024-04-09
Oznaczenia na oponach. Jak je czytać?
2024-04-08