Indeks prędkości opon

Podczas sezonowej wymiany opon niewielu kierowców zwraca uwagę na ich indeks prędkości. Zazwyczaj skupiamy się głównie na rozmiarze, nie analizując zbyt szczegółowo pozostałych oznaczeń umieszczonych na ścianie bocznej opony. Dlaczego odpowiedni dobór indeksu prędkości jest równie ważny? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w poniższym artykule.

Na początku artykułu, w ramach przestrogi warto wspomnieć, że nieodpowiedni dobór indeksu prędkości może mieć poważne konsekwencje związane z bezpieczeństwem. Użytkowanie opon nieodpowiednio dobranych do pojazdu lub niezgodnie z ich przeznaczeniem najczęściej prowadzi do pęknięcia w czasie jazdy i utraty panowania nad samochodem. Dlatego tak ważna jest odpowiednia wiedza, między innymi na temat indeksu prędkości opon.

W dalszej części artykułu dowiemy się co wspólnego ze sobą mają indeks prędkości oraz budowa opony Następnie odpowiemy sobie na pytanie czy dopuszczalna prędkość opony wpływa na ewentualną wypłatę ubezpieczenie w razie kolizji oraz czy indeks "szybkości" ma wpływ na komfort jazdy (twardość) czy ścieralność (zużycie) bieżnika.

Co to jest indeks prędkości?

Co oznacza indeks predkości na oponie? Oznaczenie indeksu prędkości funkcjonuje również pod angielskim zwrotem "Speed Index" lub utworzonym od niego skrótem SI. Jest to maksymalna prędkość, z jaką można poruszać się na danej oponie. Warto wiedzieć, że indeks prędkości wyznaczany jest w kilometrach na godzinę w procesie testów laboratoryjnych. Opona jest wówczas dociskana do bębna o dużej średnicy, który porusza się z zadaną prędkością. Wartość, przy której opona osiąga graniczną wytrzymałość jest uznawana za indeks prędkości danego modelu.

Inne określenia:

• Index prędkości opon
• Symbol prędkości opony
• Oznaczenie prędkości na oponie
• Współczynnik prędkości opony
• Indeks szybkości opon
• Klasa prędkości opon

Gdzie na oponie jest indeks prędkości?

Indeks prędkości zawsze jest umieszczony na ścianie bocznej opony przy informacji o jej rozmiarze. Przykładowy zapis ma formę, np. 205/55 R16 91V, gdzie litera "V" jest właśnie informacją o maksymalnej dopuszczalnej prędkości dla tej opony (w tym przypadku to 240 km/h). Montując opony należy pamiętać, że indeks prędkości jest dość mocno powiązany z indeksem nośności opony.

Indeks prędkości H, fot. Continental Nie należy jednak ich mylić – ten drugi jest prezentowany za pomocą oznaczenia liczbowego (w powyższym przykładzie „91”) i określa maksymalne obciążenie, jakie może przenieść opona, gdy porusza się z maksymalną prędkością określoną przez indeks prędkości. Pamiętajmy, że indeks prędkości odnosi się wyłącznie do wytrzymałości opony i nie ma żadnego związku z prawnie obowiązującymi na drogach ograniczeniami.

Najpopularniejsze indeksy prędkości

Oznaczenie	Przykład	Max. prędkość
Indeks prędkości T	75T, 79T, 82T, 84T, 88T, 91T	190 km/h
Indeks prędkości H	88H, 91H, 92H, 94H, 99H	210 km/h
Indeks prędkości V	91V, 94V, 95V, 98V, 100V	240 km/h
Indeks prędkości W	91W, 94W, 95W, 98W	270 km/h
Indeks prędkości Y	91Y, 94Y, 97Y, 100Y	300 km/h

Jak dobrać indeks prędkości?

Tabliczka znamionowa z homologowanymi rozmiarami i indeksami prędkości Jaki indeks prędkości wybrać do samochodu? Informacje o zalecanym indeksie prędkości znajdują się w kilku miejscach i w każdym przypadku nie powinno być większego problemu z ich odnalezieniem. Wszyscy producenci samochodów umieszczają je w instrukcjach obsługi swoich pojazdów. Informacje o indeksie znajdziemy także na tabliczce znamionowej pojazdu, na naklejkach umieszczanych zwykle przy słupku drzwi kierowcy, na progu, klapce wlewu paliwa czy w okolicach bagażnika.

Różny indeks prędkości na jednej osi

Podobnie jak w przypadku rozmiaru opon, modelu oraz wysokości bieżnika, tak również montaż opon z różnym indeksem prędkości na jednej osi nie jest zalecany. Przepisy zabraniają stosowania opon o różnych indeksach na tej samej osi. Możliwe jest natomiast stosowanie różnych indeksów prędkości na osi przedniej oraz innych na tylnej.

Indeks prędkości opon zimowych

Jaki indeks prędkości opon w okresie zimowym? W przypadku opon letnich wszelkie odstępstwa od zaleceń się niedozwolone. Taki zabieg może być spowodować bardzo duże zagrożenie na drodze. Nagły wystrzał opony na autostradzie doprowadzi do utraty kontroli nad samochodem, co przy wysokiej prędkości może zakończyć się wręcz tragicznie. Indeks prędkości wg przepisów prawa o ruchu drogowym. Bardzo często mówi się, że w przypadku opon zimowych indeks prędkości nie zawsze musi być zgodny z zaleceniami producenta. Jest to prawda: zgodnie z przepisami UE (konkretnie dyrektywą 92/23/EWG) i polskim Kodeksem Drogowym w przypadku zimówek można zdecydować się na obniżony indeks prędkości, jednak nie niższy niż Q (do 160 km/h). Jeśli decydujemy się na montaż opon zimowych o obniżonym indeksie prędkości, to na desce rozdzielczej, w okolicach kierownicy należy umieścić stosowną naklejkę ostrzegawczą. Jednocześnie trzeba pamiętać, że opony zimowe z niższym indeksem prędkości niż zalecane mogą zużywać się szybciej, a samochód będzie inaczej zachowywał się na drodze (dłuższa droga hamowania, inna charakterystyka prowadzenia). Dlatego decyzję o zamontowaniu opon z niższym indeksem prędkości należy dobrze przemyśleć. Nie ma tu znaczenia fakt, że podczas codziennej jazdy nie zbliżymy się do wartości oznaczonej na indeksie - już przy niższych prędkościach mogą pojawić się zauważalne różnice.

Montaż opon z niewłaściwym indeksem

Czy można montować opony z innym niż homologowany indeks prędkości? W przypadku opon letnich absolutnie niedopuszczalne jest montowanie opon z innym indeksem prędkości niż zalecany. W przypadku zimówek można zastosować taki zabieg, jednak z pewnymi ograniczeniami - szczegółowo omówiłem to powyżej. Nie ma za to większego problemu z montażem opon o wyższym indeksie nośności – zarówno letnich, jak i zimowych.

Montaż opon z wyższym indeksem

Indeks prędkości H czy T? W pewnych sytuacjach warto zdecydować się na zakup opon z większym indeksem prędkości niż zalecany. Do zalet takiego rozwiązania należy lepsze panowanie nad samochodem podczas pokonywania zakrętów i przy jeździe pod wiatr. Auto na oponach z wyższym indeksem prędkości lepiej się prowadzi, bardziej precyzyjnie reaguje na ruchy kierownicą. Samochód sprawia wrażenie bardziej stabilnego, co pozwala na dynamiczną, a czasami wręcz sportową jazdę. Z drugiej strony opony z wyższym indeksem (przekroczenie homologowanej prędkości) są mniej komfortowe (przez swoją sztywność), mają większe opory toczenia (większa masa opony przekłada się na wzrost poziomu spalania paliwa). Trzeba pamiętać, że zmiana indeksu prędkości oznacza również zmianę właściwości jezdnych pojazdu. Takie opony są także droższe - wynika to z faktu, że sztywniejszą konstrukcję uzyskuje się poprzez użycie do produkcji opony większej ilości materiałów.

Montaż opon z niższym indeksem

Indeks prędkości H czy V? Wad takiego rozwiązania jest niezliczenie więcej niż zalet. Jak już wspomniałem opony z niższym indeksem niż zalecany będą zachowywać się w sposób trudny do przewidzenia, wydłuży się droga hamowania i wzrośnie podatność na zużycie. Takie opony mogą też wybuchnąć podczas jazdy. Jazda na takich oponach jest po prostu niebezpieczna, a co za tym idzie niedopuszczalna. Zalety? Przede wszystkim ekonomiczne: takie opony są tańsze i mają mniejsze opory toczenia. Ale czy na życiu i zdrowiu warto oszczędzać? Wspomniane wytyczne dotyczą oczywiście opon letnich, bo jak wspomniałem wcześniej, w przypadku opon zimowych zmiana indeksu V na H jest dopuszczalna, zgodna z prawem a czasami nawet zalecana.

Indeks prędkości a ubezpieczenie

Czy mając (niewłaściwy) niezalecany przez producenta auta indeks prędkości może się zdarzyć, że w przypadku kolizji czy wypadku, ubezpieczyciel nie wypłaci mi należnego odszkodowania? Odpowiedź brzmi: może się tak zdarzyć. Po rozmowie z jednym z przedstawicieli takich firm, otrzymałem informację, że jeżeli firma nie chce wypłacić odszkodowania to będzie po prostu szukać "dziury w całym", sprawdzając nie tylko indeks prędkości czy nośności, ale rozmiar, stan ogumienia, ciśnienie, stan opon, ich montaż parami na jednej osi oraz uwaga... ich wiek. Czasami takie zapisy można znaleźć bezpośrednio w warunkach podpisywanej umowy, warto więc spróbować znaleźć takie informację bądź zapytać swojego doradcę ubezpieczeniowego wprost: "jak ma się rozmiar opony oraz indeks prędkości do ubezpieczenia". Osobiście zalecam montaż opon w rozmiarze homologowanym w właściwymi indeksami prędkości oraz nośności, ewentualnie montaż zamienników z zachowaniem wspomnianych indeksów.

Tabela indeksów prędkości

a) Indeksy opon rolniczych

Oznaczenie na oponie	Dopuszczalna prędkość
A1	5 km/h
A2	10 km/h
A3	15 km/h
A4	20 km/h
A5	25 km/h
A6	30 km/h
A7	35 km/h
A8	40 km/h

b) Indeksy opon motocyklowych / ciężarowych

Oznaczenie na oponie	Dopuszczalna prędkość
B	50 km/h
C	60 km/h
D	65 km/h
E	70 km/h
F	80 km/h
G	90 km/h
J	100 km/h
K	110 km/h
L	120 km/h
M	130 km/h
N	140 km/h

c) Indeksy opon osobowych / terenowych  / dostawczych

Oznaczenie na oponie	Dopuszczalna prędkość
P	150 km/h
Q	160 km/h
R	170 km/h
S	180 km/h
T	190 km/h
U	200 km/h
H	210 km/h
V (VB)	240 km/h
ZR	powyżej 240 km/h
W	270 km/h
Y	300 km/h

Co oznacza VR i ZR na oponie?

Czasami możemy spotkać oznaczenie rozmiaru, które wygląda następująco: 235/45 ZR17 97W. Litera "Z" lub czasem "V" przed rozmiarem felgi to także oznaczenie dopuszczalnej prędkości. Indeksy "ZR" i "VR" informują o maksymalnej wartości dozwolonej przy pełnym obciążeniu. W pierwszym przypadku jest to 210 km/h, a w drugim 240 km/h.

Oznaczenie	Dopuszczalna prędkość przy pełnym obciążeniu
ZR	210 km/h
VR	240 km/h

Umieszczony na końcu rozmiaru, za indeksem nośności, indeks "W" w przedstawionym przykładzie oznacza, że prędkość maksymalna dla danej opony wynosi 270 km/h i czytamy go normalnie jak kazdy inny indeks prędkości.

Dla rozmiaru 225/45 VR17 94Y prędkość maksymalna wynosi Y = 300 km/h (standardowo) oraz VR = 240 km/h (przy pełnym obciążeniu).

Mamy więc informację jaką maksymalną prędkość możemy się poruszać przy pełnym obciążeniu, ale jak to jest, gdy auto nie jest maksymalnie dociążone? Sprawdźmy to! W tabeli kolejno: indeks, dopuszczalna prędkość, procent maksymalnego obciążenia dla indeksów "V", "W" oraz "Y".

V - 210 km/h  - 100%	W - 240 km/h  - 100%	Y - 270 km/h  - 100%
V - 220 km/h - 97%	W - 250 km/h - 95%	Y - 280 km/h  - 95%
V - 230 km/h - 94%	W - 260 km/h - 90%	Y - 290 km/h  - 90%
V - 240 km/h - 91%	W - 270 km/h - 85%	Y - 300 km/h  - 85%

Mam nadzieje, że wiecie już teraz o co chodzi.

Podsumowanie

Wielu kierowców lekceważy indeks prędkości swoich opon. Nawet jeśli wiedzą co on oznacza, to nie zawsze stosują się do zaleceń producentów. Najczęściej tłumaczą to następująco: "po co mi indeks 210km/h jak ja jeżdżę max 120 km/h". Jest to bardzo ryzykowne podejście, które grozi konsekwencjami, o których wspomniałem na początku artykułu. Pamiętajmy, że zalecany indeks prędkości nie jest wymysłem producenta, a wynikiem dokładnych pomiarów. Przy określaniu indeksu brana jest pod uwagę moc samochodu, jego masa i inne parametry mające wpływ na jego prowadzenie, a w efekcie bezpieczeństwo. Dlatego zawsze należy stosować się do zaleceń i montować opony z zalecanym indeksem prędkości. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanym z indeksem prędkości warto skontaktować się ze sprzedawcą opon/serwisem wulkanizacyjnym.

Zobacz również:

• Kalkulator zamienników opon
• Wszystko o ciśnieniu w oponach
• Jak odczytać rok produkcji na oponie?
• Jak zapłacić niższą składkę ubezpieczenia OC?
• Kiedy zmienić opony na zimowe?
• Jak dobrać felgi do opon?
• Ile waży opona?
• Ile waży felga?

Indeks prędkości opon - najczęściej zadawane pytania