Opony Run Flat czyli jazda mimo braku powietrza w oponie. Kompendium.

Autor: Łukasz Wulkanista

Ogromna konkurencja na rynku oponiarskim popycha producentów ogumienia do opracowywania coraz nowszych technologii. Każdego roku jesteśmy informowani o super rozwiązaniach, które zastosowano w premierowych modelach. Jedne z nich rzeczywiście są dowodem technicznego postępu, inne to tylko kosmetyczne poprawki. Prawdziwe, wielkie odkrycia, które rewolucjonizują tę gałąź rynku, nie zdarzają się aż tak często. Rok 1839 przyniósł technologię wulkanizacji kauczuku, za którą stał amerykański koncern Goodyear. Kilka lat później na Starym Kontynencie powstała pierwsza pneumatyczna opona dętkowa. W 1934 gdy fińskie przedsiębiorstwo Nokian opracowało ogumienie zimowe, bez którego dziś nie moglibyśmy się obejść. 12 lat później z zakładów Michelin nadeszła kolejna rewolucja: technologia radialna. Wraz z 1947 powstają opony bezdętkowe. Wreszcie, około 20 lat temu kierowcy mają szansę po raz pierwszy przetestować technologię Run flat. Jednak, chociaż nikt nie kwestionuje wagi tego wynalazku, nie stał się on standardem choćby na miarę zimówek. Dlaczego?

Co to jest "run flat"?

Słowem wstępu. W dosłownym tłumaczeniu określenie RUN FLAT oznacza po polsku "jazdę bez powietrza" lub dosłownie "bieganie na płasko" czy "płaskie prowadzenie". Są jednak angielskojęzyczne zwroty, których nie należy tłumaczyć na język polski i jednym z nich jest właśnie opisywane rozwiązanie. BTW, czytamy je "ranflat" (sic!). Zanim powiem o wadach i zaletach technologii Run flat (zwanej również Run on Flat), które zadecydowały o jej popularności, wyjaśnię, czym w ogóle jest. Wbrew intuicji, tym co w klasycznej oponie odpowiada za dźwiganie ciężaru samochodu, nie jest sama guma. To zawarte wewnątrz powietrze, skompresowane pod odpowiednim ciśnieniem tak, by nadać oponom odpowiednią elastyczność. Ma to swoje pozytywne, jak i negatywne strony. Główną wadą jest sam fakt, iż tak wiele zależy od jednego czynnika (ciśnienia). Gdy dochodzi do zaburzenia jego optymalnej wartości, jazda staje się niezwykle trudna. Radykalnym tego przykładem jest przebicie opony, w skutek czego traci ona całe powietrze. Koło zapasowe w bagażniku może temu zaradzić, ale jeśli doszło do uszkodzenia dwóch lub więcej, jesteś bezradny. Technologia Run flat powstała właśnie w odpowiedzi na ten problem. Celem odpowiedzialnych za jej powstanie inżynierów było stworzenie takiego ogumienia, które pozwoli na dalsze prowadzenie auta po utracie powietrza. Trzeba jednak od razu rozwiać wygórowane nadzieje. Nie, nie gwarantuje ona, że jazda będzie mogła przebiegać dalej w ten sam, niezaburzony sposób. Pozwala za to na przejechanie jeszcze 80-200 km z prędkością około 80-90 km/h. W ten sposób, nawet jeśli do uszkodzenia doszło w szczerym polu, nie musisz dzwonić po lawetę. Spokojnie dojedziesz do najbliższej miejscowości, gdzie na pewno znajdziesz jakiś warsztat samochodowy.

Jak działają opony run flat? Czemu zawdzięczają swoją super moc?

Jak to możliwe, że opony mogą dalej unosić auto, mimo że utraciły powietrze? Najpopularniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnej gumowej wkładki oraz ulepszonej stopki. Pierwsza wzmacnia ściany boczne, druga jest znacznie trwalsza od typowych stopek. Dzięki nim, gdy dochodzi do utraty powietrza, opona nie od razu zmienia się w „kapcia”. Co więcej, amortyzacja zapewnia, że proces ten jest niemal niewyczuwalny. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ gdy kierowca traci panowanie nad autem, winowajczynią jest na ogół nagła zmiana pozycji auta. Osoby doświadczone w prowadzeniu samochodu potrafią wybrnąć z takich sytuacji, ale przy dużych prędkościach nie pomoże nawet wieloletnia praktyka.

Szukamy oznaczenia run flat na oponie

Za chwilę odpowiemy sobie na pytania: Po czym rozpoznać oponę run flat? Jakie oznaczenia stosują producenci dla opon wykorzystujących wspomnianą technologię? Jak wygląda logo/symbol rozwiązania umożliwiającego bezpieczną podróż (nawet gdy podczas jazdy dojdzie do przebicia opony)? Gdzie (w którym miejscu) można znaleźć na oponie stosowne oznaczenie? Technologie Run flat wykorzystywane przez różnych producentów są przez nich różnie nazywane. Nie powinno to dziwić, ponieważ, jak pisałem, nie ma jednej technologii takich opon. Wszystkie posiadają wprawdzie wspólny mianownik, jednak różnice są na tyle istotne, że nie wolno ich pominąć. Oto technologie opracowane przez poszczególnych producentów:

• Bridgestone RFT (Run Flat Tire),
• Continental SSR (Self Supporting Runflat) lub oznaczenie CSR,
• Dunlop DSST (Dunlop Self-Supporting Technology) oraz Dunlop ROF,
• Firestone RFT (Run Flat Tire),
• Goodyear EMT (Extended Mobility Technology) oraz Goodyear ROF (RunOnFlat),
• Hankook HRFS (Hankook Run Flat System) oraz HRS,
• Kumho XRP (Extended Runflat Performance),
• Michelin ZP (Zero Pressure) oraz PAX,
• Pirelli Run Flat Technology, SSRF oraz Pirelli Self-Supporting Run Flat,
• Toyo TRF (Toyo runflat),
• Yokohama Run Flat (ZPS).

Inne oznaczenia:

• Run on Flat
• Zero Pressure
• Runflat lub run-flat
• MOE, EXT (Mezcedes Benz)
• ROF (Run on Flat)
• R/F (Run/Flat)
• RSC (BMW)

Ps. Spotkałem się kiedyś nawet z oznaczeniem "flat run" hihi:) Ale sprawa dotyczyła nie producenta czy kodu na oponie, ale oznaczenia technologii przez jednego z hurtowników.

Zalety i wady Run flat

Podstawowa przewaga opon tego rodzaju nad tradycyjnymi jest oczywista: wyższe bezpieczeństwo. Dzięki amortyzacji, kierowca nie traci kontroli nad prowadzonym pojazdem, co nie rzadko kończy się wypadkiem. Kolejnym plusem jest komfort związany z tym, że w przypadku utraty powietrza nie potrzeba natychmiastowej wymiany ogumienia. Zamiast zmagania się z lewarkiem lub wzywania pomocy, możesz spokojnie dojechać do domu lub odwiedzić przydrożny warsztat. Ogumienie Run flat doceniają też osoby z małymi bagażnikami. Dzięki niemu miejsce przeznaczone na zapasową oponę mogą lepiej spożytkować. Wszystko to natomiast jest zasługą atutu, dla którego ta technologia w ogóle powstała, czyli większej odporności na uszkodzenia mechaniczne. A jakie są minusy tego rozwiązania? O kilku, jak choćby o większej masie, zdążyłem już wspomnieć. Nie powiedziałem natomiast, że są one droższe od klasycznych opon. Ale to nie wszystko. Różnica na niekorzyść Run flat dotyczy także komfortu akustycznego, wyższych oporów toczenia oraz odporności na zużycie. Co więcej, są bardzo trudne w naprawie. Nawet jeśli uda nam się dojechać na przebitej oponie do warsztatu, nie ma gwarancji, że na niej wyjedziemy. W większości przypadków w ich miejsce po prostu instaluje się nowe. Niektórzy użytkownicy czasami narzekają też na problemy z czujnikami ciśnienia. Okazuje się, że potrafią wprowadzać kierowcę w błąd, sygnalizując fałszywe awarie.

Zalety (plusy)	Wady (minusy)
Większa odporność na uszkodzenia	Większa masa opon
Wyższe bezpieczeństwo	Wyższa cena, czasami o 100%
Możliwość przejechania nawet do 200 km na przebitej oponie	Słabsze wyniki pod względem: emitowanego hałasu, szybkości zużywania, oporu toczenia
Brak konieczności posiadania zapasowego koła, a czasami nawet auta	Problemy z naprawą

Kiedy i czy warto kupić opony Run flat?

Pewnie wielu z was, nurtuje w tej chwili pytanie: Kupować czy nie? Montować opony run flat czy może jednak sobie odpuścić? Czy warto inwestować spore pieniądze? Czy w ogóle to mi się do czegoś przyda? Przecież nigdy nie przebiła mi się opona podczas jazdy... Wcześniej... nie oznacza NIGDY! Na zakup opon Run flat decydują się przede wszystkim posiadacze szybkich, sportowych aut. Nic dziwnego. Jako że rozwijają nimi duże prędkości, w przypadku uszkodzenia opony, zapanowanie nad autem jest dużo trudniejsze. Druga grupa częstych użytkowników to kierowcy aut dostawczych. Powód w tym przypadku jest innej natury: finansowej. Mimo że, jak pisałem, są to opony stosunkowo droższe od zwykłych, to koszty ryzyka są tu znacznie większe. Zwłaszcza w przypadku dużych samochodów, które przewożą drogie towary. Nie chodzi jedynie o możliwość ich uszkodzenia, ale stratę czasu związaną z koniecznością wezwania pomocy drogowej.

Opony Run flat czy zwykłe?

Odpowiemy sobie teraz na pytanie czy lepiej jest wybrać ogumienie run flat czy normalne (zwykłe)? Technologia umożliwiająca jazdę po utracie powietrza w oponach wydaje się być rozwiązaniem, na które decydować powinien się każdy rozsądny kierowca. Cena bezpieczeństwa, które gwarantują, dla niektórych okazuje się być jednak zbyt duża. Osobiście nie jestem ani ich wielkim zwolennikiem, ani wielkim przeciwnikiem. Uważam, że to dobre rozwiązanie dla osób, które szczególnie cenią sobie bezpieczeństwo, ale i dynamiczną jazdę. Wydaje mi się jednak, że jeśli ten typ opon ma konkurować ze zwykłymi, musi „wynaleźć się na nowo”. Dlatego popieram dalszy rozwój badań nad technologią Run flat i szczerze wierzę, że któregoś dnia może stać się absolutnym standardem.

Opinie o "ranflatach"

Mam oponki Michelin Alpin 5 Run on Flat. Specjalnie zresztą kupiłem samochód przystosowany do tego typu bo jeżdżę dużo, dynamicznie i poza miastem. W ciągu roku miałem przebitkę na jednej oponie. Dwa razy naprawiana i dalej daje radę, więc niech nikt nie mówi, że to jednorazówki. Minus – głośne, ale to normalne w RoFach.

Można by spytać: „skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle?” No bo wydawało się, że runflaty podbiją rynek, a tu… Niestety, technologia raczkuje. Jeśli już, to wybierać seale. Ja wybrałem Pirelli i przetrwałem jedno pęknięcie na przedniej ośce. Opony poradziły sobie z problemem i udało się je naprawić. Problem jest tylko taki, że z tego co słyszałem, to w miejscu w którym była dziura, żywica już więcej nie zadziała. Następnym razem po prostu złapie się gumę.

Zamontowałem runflaty Bridgestone Blizzak LM-32 RFT w mojej Beemce. Wcześniej zdecydowałem się na Pirelli i raczej nie polecam, bo przy ich cenie nie warto. Bridgestone są tańsze a okazały się cichsze i ogólnie lepiej trzymające się drogi. A bądźmy szczerzy jest ciężko o dobre zimówki runflaty. Te mogę polecić i całą markę Bridgestone też.

Zobacz 10 najczęściej zadawanych pytań dotyczących opon w technologii run flat:

1. Czy możliwy jest montaż opon Run flat na jednej osi? Zgodnie z polskim prawem na jednej osi muszą być zamontowane opony o tym samym bieżniku. Tak samo jest w przypadku opon Run flat. O tym, czy powinny znajdować się na obu osiach, decyduje natomiast konstrukcja auta. Nie jest to natomiast żadną regułą.
2. Jaki jest komfort jazdy na oponach Run flat? Ogumienie z tego segmentu jest dużo sztywniejsze. Skutkuje to dużo mniejszym komfortem akustycznym i dużo większą wrażliwością na nierówności nawierzchni.
3. Opony zimowe Run flat - czy to dobre rozwiązanie? Niektórzy twierdzą, że opony tego typu są zbyt twarde na zimowe drogi. Żadne testy nie wykazały jednak ich niższości względem zwykłych.
4. Jaki jest koszt wymiany opon Run flat? W zależności od rozmiaru będzie to od ok. 150 do 200 zł. Nawet 50% drożej niż w przypadku wymiany zwykłych opon o tych samych wymiarach.
5. Czy na rynku są dostępne opony całoroczne Run flat? Tak. Przykładem może być wysoko oceniany model Goodyear Vector 4Seasons G2.
6. Jaka jest cena opon Run flat?  Opony tego typu są na ogół droższe od zwykłych w tym samym rozmiarze.
7. Czujnik ciśnienia opon - czy musi być w samochodzie? Nie jest wymagany do tego, by jazda na oponach Run flat była możliwa. Jednak bez systemu monitorowania ciśnienia kierowca nie zostanie w żaden sposób poinformowany o utracie powietrza. Aktualizacja na prośbę użytkownika - Gorun: Czujnik nie jest wymagany do tego, by jazda na oponach ROF była w ogóle możliwa. Jednak bez systemu monitorowania ciśnienia, w przypadku przebicia opony rozsadzi ją, czego skutkiem może być kolizja.
8. Czy do każdego auta można założyć takie opony? Przede wszystkim samochód powinien być wyposażony w system TPMS (do monitorowania ciśnienia). Jego samodzielna instalacja jest natomiast kosztowna i dość trudna. Dlatego m.in. zaleca się stosowanie tego typu ogumienia w tych autach, w których było ono zamontowane fabrycznie. Są to np. Chevrolecie Corvette 6, Mercedesy klasy E i S, Mini oraz wszystkie nowe modele BMW. Poza systemem czujników różnica dotyczy też nastawów zawieszenia oraz felg. Do opon Run flat zaleca się np. extended hump 2 lub extended hump 2+.
9. Jakie powinno być ciśnienie w oponach Run flat? Optymalne ciśnienie uzależnione jest m.in. od rodzaju silnika oraz rozmiaru kół. Jego wysokość nie różni się zasadniczo w stosunku do ciśnienia w zwykłych oponach. O optymalnej wartości poinformuje TPMS.
10. Czy opony Run flat można naprawiać? Teoretycznie można, w rzeczywistości jest to trudne i większość małych warsztatów w ogóle się tego nie podejmuje. W znacznej części przypadków uszkodzenie kończy się wymianą na nowy model. Nie rzadko też okazuje się to tańsze od kosztów naprawy.

Technologia Pirelli Seal Inside

Na oryginalny pomysł wpadła włoska firma Pirelli. Opatentowana przez nią technologia Seal Inside polega na wypełnieniu wnętrza opony plastyczną żywicą, która szczelnie oblepia obiekt, który spowodował przerwanie. Nawet jeśli zostanie wyjęty, substancja wniknie w powstałą szczelinę i pohamuje utratę powietrza. Skuteczność działania Seal Inside została potwierdzona w 85% badanych przypadków. Na tak dobre wyniki nie mogła pozostać obojętna konkurencja. Niedługo potem Contiental zaprezentowało technologię ContiSeal. W oponach samouszczelniających niemieckiego producenta wnętrze opony również zostało pokryte lepką substancją. Głównym atutem opon wykonanych w tych technologiach jest ich uniwersalność. Chcę przez to powiedzieć, że nie wymagają one ani posiadania czujników poziomu ciśnienia, ani specjalnych felg. Co więcej, po uszkodzeniu opony kierowca nie musi trzymać nogi na hamulcu. A przypominam, że w tradycyjnym ogumieniu Run flat dopuszczalna prędkość to zaledwie 80 km/h. Jest ono też cięższe od opon wykonanych w technologii Seal Inside czy ContiSeal, które nie posiadają stalowego wzmocnienia. Wszystkie te różnice przekładają się na ostateczne wyniki na drogach. Mówiąc krótko, opony samouszczelniajace niczym nie ustępują zwykłemu ogumienia samochodowemu. Ta ciekawa alternatywa jest jednak nadal produkowana w dość wąskiej gamie rozmiarów, zaś jej użytkownikom zdarza się zgłaszać problemy z wyważeniem.

Pamiętaj!

Jeśli chcesz zdecydować się na opony Run flat, powinieneś posiadać samochód wyposażony w aktywny system monitorowania ciśnienia w oponach (TPMS). To dzięki niemu w chwili uszkodzenia na desce rozdzielczej ukazuje się informacja sygnalizująca konieczność wymiany ogumienia. W przeciwnym razie mógłbyś zupełnie nie mieć świadomości, że doszło do awarii. Jadąc dalej, opona w końcu uległaby zniszczeniu, a dalsze prowadzenie byłoby niemożliwe. Tak samo jak w przypadku tradycyjnego ogumienia. Dodatkowy czas oraz kontrola nad pojazdem, które daje technologia Run flat, mogą jednak okazać się bezcenne. Zobacz również:

• Opis systemu SSR firmy Continental