Rozmiar opon. Jak go czytać? Co oznaczają poszczególne symbole?

Oprócz typu i marki kupowanych opon, każdy właściciel auta znać musi rozmiar ogumienia pasujący do jego pojazdu. Na szczęście wymiary opon są znormalizowane, co bardzo ułatwia dopasowywanie i zakup. W Europie odpowiedzialna jest za to Europejska Organizacja Techniczna do spraw Opon i Felg (European Tyres and Rims Technical Organisation). Z poniższego tekstu dowiemy się jak czytać rozmiary opon i zapoznamy z najważniejszymi informacjami dotyczącymi wymiarów ogumienia.

Rozmiar opony: 1. szerokość, 2. profil, 3. Typ, 4. średnica felgi

Spis treści:

1. Jak czytać rozmiar opon?
2. Rozmiar opon samochodowych:
   1. Szerokość
   2. Profil (wysokość boku)
   3. Konstrukcja (budowa)
   4. Średnica osadzenia (felgi)
3. Rozmiar opon rolniczych i przemysłowych
4. Oznaczenia dodatkowe:
   1. Indeks nośności
   2. Indeks prędkości
5. Rozmiar opon letnich i zimowych?
6. Różny rozmiar opon na osi przedniej i tylnej?
7. Jak dobrać opony do samochodu?
8. Jakie są rozmiary opon?

Jak czytać rozmiar opon?

Gdzie sprawdzić i jak czytać rozmiar opon? Rozmiar opony znaleźć można wytłoczony na jej bocznej ścianie – jest to szereg symboli, które określają poszczególne parametry wymiaru ogumienia. Na potrzeby wyjaśnień warto posłużyć się przykładem. Weźmy zatem jeden z popularniejszych rozmiarów stosowanych w naszym kraju: oponę 195/50 R15.

Co oznaczają konkretne liczby i litery?

Sprawdźmy co określają poszczególne oznaczenia w rozmiarze ogumienia.

1. Szerokość opony

Jest to wartość mierzona pomiędzy bokami opony. Wyrażana jest w milimetrach, co w naszym przykładzie oznaczać będzie, że w danej oponie odległość pomiędzy ściankami bocznymi wynosi 195 mm. Wartość dotyczy nieobciążonej opony. Według normy dopuszcza się w tym wypadku różnicę do 4% wartości. Szerokości zawsze kończy się liczbą 5 – wynika to z faktu, że normy zakładają minimalną szerokość 95 mm ze wzrostem do 10 mm. Jest to pozostałość po używanych dawniej jednostkach anglosaskich.

2. Wysokość profilu

O ile szerokość sprawdzić jest bardzo łatwo, to w przypadku określania wysokości profilu opony często sięgnąć trzeba po kalkulator rozmiaru opon. Związane jest to z tym, że wysokość nie jest podawana w konkretnych jednostkach miary. Na oponie umieszcza się procentowy stosunek wysokości do szerokości opony, co wymaga obliczeń. W naszym przykładzie jest to bardzo proste, gdyż wystarczy podzielić 195 mm na pół (czyli 50%). Oznacza to, że opona 195/50 R15 ma wysokość ściany bocznej równą 97,5 mm. Tutaj zadać sobie można pytanie, czy podawanie wartości w procentach nie jest zbędnym utrudnieniem? Wbrew pozorom jest to duże ułatwienie z punktu widzenia produkcji i normalizacji. Wyrażenie wysokości w ten sposób pozwoliło ograniczyć ilość produkowanych modeli. Obecnie stosuje się skok co 5%, co daje kilkanaście możliwości, zapewniając dobry balans pomiędzy stosunkowo szerokim wyborem produktów i standaryzacją produkcji.

3. Typ opony

Co oznacza "R" na oponie? Ogumienie produkowane może być różnymi technikami. Dawniej stosowano konstrukcję diagonalną, ale aktualnie na rynku dominują modele wykonane w technologii radialnej. Litera pozwala odróżnić jeden typ od drugiego (R – opona radialna; D – opona diagonalna). W oponach diagonalnych stosowane były minimum dwie warstwy kordu, które krzyżowały się ze sobą pod kątem od 20 do 40 stopni względem płaszczyzny opony. Z tego powodu też znane są one również pod nazwą opon krzyżowych. Opona radialna posiada kordy rozłożone obok siebie, tworząc z płaszczyzną opony kąt prosty – stąd też inna nazwa „opony promieniowe”. Ogumienie radialne zapewnia lepszy kontakt z nawierzchnią, większą nośność i mniejsze opory toczenia. Opony diagonalne nieco lepiej radziły sobie za to z przenoszeniem drgań.

4. Średnica osadzenia

Ten parametr to nic innego, jak rozmiar felgi, na którą pasuje dana opona. Wartość tę wyraża się w calach. Dlaczego jednak miesza się w tym wypadku jednostki imperialne i metryczne? Jest to pozostałość po dawnych systemach, które wywodzą się z krajów anglosaskich. Aby nie zmieniać już używanych standardów, zdecydowano się na stosowanie mieszanych jednostek miary. Na dłuższą metę jest to wygodne zarówno dla producentów, jak i użytkowników, chociaż niektóre firmy próbowały wprowadzić wartość średnicy osadzenia wyrażanej w milimetrach. Zdecydowanie łatwiej jest używać określenia np. „15 cali” niż „381 milimetrów”.

Jak czytać rozmiar opon rolniczych i przemysłowych?

Poniżej trzy przykłady różnych form zapisu rozmiaru opon rolniczych oraz przemysłowych tj. 29x12.5-15, 12.4x28 oraz 11.5/80-15.3. Pokażę wam, co oznaczają ich poszczególne cyfry, litery i znaki.

Jak czytać rozmiar 29x12.5-15? (opony flotacyjne)

29 to średnica całkowita (zewnętrzna) opony wyrażona w calach (cal ma 2.54 cm) 12.5 (12,5) to szerokość opony również podana w calach - (myślnik) oznacza oponę o konstrukcji diagonalnej 15 to średnica obręczy (felgi) w calach

Jak czytać rozmiar 12.4x28? (opony przednie)

12.4 (12,4) to szerokość opony w calach (cal ma 2.54 cm) - (myślnik) oznacza oponę o konstrukcji diagonalnej 28 to średnica obręczy (felgi) wyrażona w calach

Jak czytać rozmiar 11.5/80-15.3? (maszyny rolnicze)

11.5 (11,5) to szerokość opony w calach (cal ma 2.54 cm) 80 to wysokość profilu w procentach (dokładnie to stosunek wysokości do szerokości; tutaj 80% z 11.5 cala czyli nieco ponad 9 cali) - (myślnik) oznacza oponę o konstrukcji diagonalnej 15.3 (15,3) to średnica obręczy (felgi) wyrażona w calach

Dodatkowe oznaczenia w rozmiarze opon

Sprawdzając rozmiar opon zauważyć można jednak minimum dwa dodatkowe oznaczenia – liczbę i literę określającą dwa ważne parametry: indeks nośności i indeks prędkości. Czym są te parametry?

1. Indeks nośności

Indeks nośności lub LI (od ang. load index) informuje o dopuszczalnym maksymalnym obciążeniu opony przy jeździe z maksymalną dopuszczoną przez producenta szybkością. Wszystko o indeksie nośności znajdziesz w innym moim artykule - jest on dostępny tutaj.

Indeks nośności = Obciążenie

Indeks nośności = Obciążenie

75 = 387 kg / oponę 76 = 400 kg / oponę 77 = 412 kg / oponę 78 = 425 kg / oponę 79 = 437 kg / oponę 80 = 450 kg / oponę 81 = 462 kg / oponę 82 = 475 kg / oponę 83 = 487 kg / oponę 84 = 500 kg / oponę 85 = 515 kg / oponę 86 = 530 kg / oponę 87 = 545 kg / oponę 88 = 560 kg / oponę 89 = 580 kg / oponę 90 = 600 kg / oponę 91 = 615 kg / oponę 92 = 630 kg / oponę 93 = 650 kg / oponę 94 = 670 kg / oponę

95 = 690 kg / oponę 96 = 710 kg / oponę 97 = 730 kg / oponę 98 = 750 kg / oponę 99 = 775 kg / oponę 100 = 800 kg / oponę 101 = 825 kg / oponę 102 = 850 kg / oponę 103 = 875 kg / oponę 104 = 900 kg / oponę 105 = 925 kg / oponę 106 = 950 kg / oponę 107 = 975 kg / oponę 108 = 1000 kg / oponę 109 = 1030 kg / oponę 110 = 1060 kg / oponę 111 = 1090 kg / oponę 112 = 1120 kg / oponę 113 = 1150 kg / oponę 114 = 1180 kg / oponę

2. Indeks prędkości

Indeks prędkości lub SI (speed index) oznacza maksymalną prędkość z jaką bezpiecznie można poruszać się na danym modelu. Producenci samochodów wyznaczają zalecany indeks prędkości dla każdego modelu – w przypadku ogumienia letniego należy bezwzględnie montować w samochodzie opony z indeksem prędkości równym lub wyższym niż zalecenie producenta. W przypadku opon zimowych dopuszcza się stosowanie modeli o nieco niższym indeksie prędkości. Parametr podaje się stosując oznaczenie literowe. Poniższa tabela przedstawia przypisane konkretnym symbolom wartości. Wszystko o indeksie prędkości przeczytasz w oddzielnym moim artykule - kliknij tutaj.

Indeks prędkości = Dopuszczalna szybkość

K = do 110 km/h L = do 120 km/h M = do 130 km/h N = do 140 km/h P = do 150 km/h Q = do 160 km/h R = do 170 km/h S = do 180 km/h T = do 190 km/h H = do 210 km/h V = do 240 km/h W = do 270 km/h Y = do 300 km/h

Widząc zatem oponę oznaczoną jako np. 195/50 R15 91 H wiemy, że jest to model o szerokości 195 mm i wysokości 97,5 mm, o konstrukcji radialnej dopasowany do felgi 15-calowej. Dopuszczalny nacisk na oponę to 615 kilogramów, a maksymalna dopuszczona prędkość wynosi 210 km/h.

Rozmiar opon letnich vs zimowych?

Użytkownicy aut mogą spotkać się z opinią, iż zimowe opony powinny być węższe od tych, które stosowane są latem. Czy jest to prawda? Opona o wąskiej konstrukcji ma mniejszą powierzchnię styku z nawierzchnią drogi, ale jednocześnie cechuje się większą siła nacisku na centymetr kwadratowy. Pozwala to zapewnić lepszą przyczepność na śniegu i zmniejszyć ryzyko wystąpienia zjawiska aquaplaningu. Niestety wiąże się to też z wydłużeniem drogi hamowania oraz gorszą przyczepnością podczas pokonywania zakrętów. Aktualnie opony zimowe produkowane są według nowoczesnych technologii, co sprawia, że w praktyce nie ma potrzeby zmieniać rozmiaru opony przy wymianie sezonowej – przynajmniej w mieście. Wyjątek stanowić mogą sytuacje, gdy poruszamy się najczęściej po drogach nieodśnieżanych, np. na wsi. Wtedy wąska opona może pomóc w ruszaniu z miejsca i umożliwi pokonywanie zasypanych śniegiem tras.

Różny rozmiar opon na osi przedniej i tylnej?

Stosowanie opon różnych rozmiarów w aucie nie jest zalecane – szczególnie gdy, mówimy o dwóch różnych oponach na tej samej osi. Założenie większej lub mniejsze opony po jednej stronie auta spowoduje, że prowadzenie samochodu będzie niezwykle trudne – pojazd zacznie „ściągać” na jedna stronę, a siły działające na zawieszenie mogą doprowadzić do jego szybkiego zużycia lub uszkodzenia. Co jednak z różnymi rozmiarami opon na przedniej i tylnej osi? W sportach motorowych widuje się czasami auta wyścigowe posiadające większe opony zamontowane na tylnych kołach. Sportowe rozwiązania warto jednak pozostawić tam gdzie ich miejsce – na torze. W codziennym użytkowaniu nie zaleca się stosowania ogumienia różnych wielkości. Wyjątkiem mogą być jednak sytuacje, gdy w instrukcji obsługi pojazdu producent wyraźnie zaznaczył możliwość takiej operacji.

Dobór opon do samochodu

Rozmiar opony homologowany do samochodu (tabliczka znamionowa). Rozmiar opon odgrywa kluczową rolę przy wymianie ogumienia. Gdy jesteśmy pewni, że posiadany przez nas pojazd posiada koła fabryczne, to informację o idealnie pasującym rozmiarze znajdziemy po prostu na boku opony. Nie oznacza to jednak, że w danym samochodzie skazani jesteśmy tylko na jeden rozmiar opon. Zamienniki dają możliwość zmiany parametrów prowadzenia oraz umożliwiają poczynienie pewnych oszczędności poprzez zakup nieco tańszych opon. Aktualnie producenci bardzo często umieszczają informację o rekomendowanych zamiennikach w instrukcji obsługi lub na tabliczce znamionowej. Najważniejsze jest jednak, aby pamiętać o wspomnianym wcześniej indeksie nośności – producent w czasie projektowania auta zakłada dopuszczalne obciążenie auta i podaje dopuszczalną wartość nacisku na każdą z opon. Przy zmianie rozmiaru jest to priorytet. Ważne są także kwestie techniczne. Zbyt wysoka lub szeroka opona może w czasie jazdy zahaczać o elementy nadwozia, zawieszenia lub układu hamulcowego. Kupując duże opony „na oko” możemy też stanąć przed poważnym problemem, gdy wielkogabarytowe koło zwyczajnie nie mieści się w nadkolu. Wybierając opony pamiętamy zatem, że:

• Indeksy nośności i prędkości muszą być równe lub większe niż fabryczne.
• Opona musi pasować szerokością, średnicą i typem do posiadanych felg.
• Opona nie powinna być zbyt wąska i szeroka w stosunku do rozmiaru fabrycznego.
• Duża zmiana średnicy zewnętrznej koła powoduje zafałszowanie wskazań prędkościomierza.
• Źle dobrany rozmiar ma wpływ na pogorszenie parametrów jazdy i przyspiesza zużycie elementów.

Jakie są najpopularniejsze rozmiary opon?

Średnica 13 cali (R13)	Średnica 14 cali (R14)	Średnica 15 cali (R15)
155/80 R13 155/70 R13 175/70 R13 165/70 R13 145/70 R13 155/65 R13 185/70 R13 175/65 R13 165/80 R13 145/60 R13 145/80 R13 175/50 R13 135/80 R13	175/65 R14 165/70 R14 185/60 R14 175/70 R14 185/65 R14 155/65 R14 185/70 R14 165/65 R14 175/80 R14 165/60 R14 185/55 R14 195/60 R14 175/60 R14 155/55 R14 185/80 R14 165/55 R14 165/80 R14 195/70 R14	195/65 R15 185/65 R15 185/60 R15 195/60 R15 195/50 R15 175/65 R15 195/55 R15 185/55 R15 205/65 R15 205/60 R15 165/65 R15 175/50 R15 215/65 R15 165/60 R15 175/55 R15 175/60 R15 215/70 R15 145/65 R15 205/50 R15 205/55 R15 195/45 R15 225/50 R15 165/80 R15 225/60 R15 195/70 R15 205/70 R15 135/70 R15 225/75 R15 155/80 R15 135/80 R15

Średnica 16 cali (R16)	Średnica 17 cali (R17)	Średnica 18 cali (R18)
205/55 R16 215/55 R16 205/60 R16 215/60 R16 195/55 R16 225/55 R16 215/65 R16 195/50 R16 225/60 R16 195/45 R16 205/45 R16 185/55 R16 205/50 R16 195/60 R16 215/45 R16 225/50 R16 235/60 R16 185/50 R16 215/70 R16 205/65 R16 195/65 R16 225/70 R16 235/50 R16 185/60 R16 225/65 R16 195/40 R16 215/35 R16 165/45 R16 235/65 R16 215/40 R16	225/45 R17 225/50 R17 225/55 R17 215/50 R17 215/55 R17 235/45 R17 205/50 R17 215/45 R17 235/55 R17 205/55 R17 215/60 R17 245/45 R17 225/60 R17 205/45 R17 205/40 R17 215/40 R17 245/40 R17 195/40 R17 235/50 R17 215/65 R17 225/65 R17 235/65 R17 235/60 R17 245/35 R17 255/40 R17 245/65 R17 255/45 R17 135/90 R17 245/55 R17 265/40 R17	245/45 R18 225/40 R18 245/40 R18 225/45 R18 235/45 R18 235/40 R18 235/50 R18 215/55 R18 245/50 R18 225/55 R18 225/50 R18 225/60 R18 215/45 R18 255/35 R18 255/45 R18 255/40 R18 215/50 R18 235/55 R18 275/45 R18 215/40 R18 275/40 R18 245/35 R18 285/35 R18 265/40 R18 265/35 R18 205/40 R18 225/65 R18 215/35 R18 275/35 R18 235/60 R18

Średnica 19 cali (R19)	Średnica 20 cali (R20)	Średnica 21 cali (R21)
225/45 R19 245/40 R19 255/40 R19 245/45 R19 255/35 R19 235/35 R19 235/45 R19 235/40 R19 225/40 R19 255/45 R19 225/55 R19 245/35 R19 275/40 R19 275/35 R19 225/35 R19 235/55 R19 265/35 R19 255/30 R19 295/30 R19 275/30 R19 245/30 R19 285/35 R19 265/30 R19 215/35 R19 305/30 R19 285/30 R19	255/35 R20 275/35 R20 245/40 R20 245/35 R20 265/35 R20 255/40 R20 265/40 R20 255/30 R20 275/40 R20 255/45 R20 265/45 R20 265/30 R20 275/30 R20 295/35 R20 245/45 R20 285/35 R20 315/35 R20 245/30 R20 225/35 R20 305/25 R20 225/30 R20 285/30 R20 235/35 R20 215/45 R20 305/30 R20 195/55 R20	295/35 R21 285/30 R21 245/40 R21 275/35 R21 285/35 R21 295/25 R21 295/40 R21 325/30 R21

Nie mając pewności, jaki rozmiar opon wybrać do swojego samochodu najlepiej skorzystać z pomocy mechanika lub wulkanizatora. W znalezieniu idealnych opon i zamienników pomóc mogą dostępne w sieci kalkulatory i poradniki. Przed zakupem warto zatem skorzystać z poniższych linków:

• Dobór opon wg samochodu
• Kalkulator zamienników opon

Materiały: Uniwersytet w Minnesocie (strona uczelni)