Data modyfikacji:

Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T C

Autor: Łukasz Wulkanista

Opona letnia Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T C (zdję
Zdjęcie poglądowe modelu Rotiiva AT w rozmiarze 215/60 R17 C
Kliknij na miniaturkę, aby powiększyć zdjęcie

Porównujemy oferty 27 sklepów z oponami letnimi firmy Nokian w rozmiarze 215/60R17. Zobacz gdzie kupić opony Rotiiva AT w najniższej cenie. Sprawdź opinie kierowców, przejrzyj wyniki testów, dane techniczne, okres gwarancji i zdjęcia bieżnika. Przeczytaj opis modelu oraz informacje o producencie. Zobacz co przedstawia etykieta unijna, jakie jest przeznaczenie czy rodzaj bieżnika wybranego produktu. Sprawdź jak kształtuje się aktualna cena opon.

Co oznacza zapis "109/107 T C" w nazwie opony?

Parametry techniczne

Nokian Rotiiva AT w rozmiarze 215/60 R17 109/107T to opona letnia, wzmacniana (C) oraz dodatkowo oznakowana symbolem AT. T431102 oraz 6419440398198 to odpowiednio nadany przez producenta kod produktu oraz numer EAN. Marka, model jak również sama opona - zaliczane są do klasy premium. Pełna lista parametrów została zaprezentowana w tabeli poniżej.

Pełna specyfikacja opony (szczegóły produktu)
Parametr Wartość
Kod produktu T431102
EAN 6419440398198
Producent Nokian
Koncern grupa Nokian
Siedziba Finlandia
Klasa premium
Model Rotiiva AT
Poprzedni model -
Następny model -
Sezon opony letnie
Rozmiar [size width="215" profile="60" diameter="17"]215/60 R17[/size]
Szerokość 215 mm
Profil 60 %
Średnica 17 cali
Konstrukcja R (radialna)
Wysokość profilu 129 mm
Kraj produkcji Finlandia, Rosja
Rodzaj bieżnika symetryczny
Indeks nośności 109/107
Maksymalna nośność 1030/975 kg
Indeks prędkości T
Maksymalna prędkość 190 km/h
Przeznaczenie auta 4x4 / SUV
Gwarancja 5 lat od daty zakupu
Opory toczenia F (spalanie paliwa)
Przyczepność na mokrym C (droga hamowania)
Hałas zewnętrzny 73 dB
Fale (1-3) 2
Waga (ciężar) 13,42 kg
Premiera modelu 2014 rok (podczas targów Moto)
Cena ~ 447 zł (brutto, z VAT)
Run Flat nie
Wzmocnienie tak (C)
Rant ochronny felgi -
Inne oznaczenia AT
Pełna nazwa Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T C

Model Rotiiva AT

Fragment bieżnika Rotiiva AT firmy Nokian (zdjęcie)

Opis opony Nokian Rotiiva AT w pigułce. Producentem opon jest marka Nokian, która posiada swoje fabryki w takich krajach jak Rosja czy Finlandia. Prezentowany model stworzono z myślą o sezonie letnim. Jeżeli chodzi o gwarancję na opony Nokian (klasa premium) to wynosi ona 5 lat od daty zakupu. Bieżnik Rotiiva AT ma konstrukcję symetryczną, o której więcej dowiesz się w tej części opisu.

Opony letnie Nokian Rotiiva AT w rozmiarze 215/60 R17 109/107T C

Opona letnia Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 jest zaprojektowana z myślą o samochodach typu Opel Vivaro (II), Mitsubishi ASX (I Facelift), Honda CR-V (II), Mitsubishi ASX (I) czy Jeep Compass (MK) i to właśnie w nich jest najczęściej montowana. W ramach europejskiego systemu etykiet omawiany model otrzymał klasę F podczas pomiaru oporów toczenia (wpływają one na spalanie paliwa i emisję CO2 do atmosfery), ocenę C za hamowanie na mokrej nawierzchni, a pomiar emitowanego hałasu zewnętrznego dał wynik na poziomie 73 dB.

Warto także wspomnieć, że prezentowane opony letnie Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 mają indeks nośności 109/107, co oznacza, że przy jeździe z maksymalną prędkością dopuszczalne obciążenie dla jednej opony wynosi 1030/975 kg. Sama maksymalna prędkość wynosząca tutaj 190 km/h jest oznaczona za pomocą indeksu prędkości T.

Jak należy rozumieć oznaczenie rozmiaru opon letnich Nokian Rotiiva AT? Pierwsza pozycja w rozmiarze opony 215/60 R17 to jej szerokość określona w milimetrach – w tym przypadku jest to 215 mm (21,50 cm). Druga z liczb określa wysokość profilu modelu i jest podawana jako procent z szerokości – tutaj 60% z 215, czyli 129 mm. Litera to typ konstrukcji opony ("R" – radialna, "-" – diagonalna, "B" – diagonalna z opasaniem – ang. bias belted). Ostatnia liczba to podana w calach średnica felgi, na jaką należy zamontować oponę – tutaj 17 cali.

Opony do aut 4x4 / SUV

Przeznaczenie - samochody 4x4 (zdjęcie)

Rotiiva AT w rozmiarze 215/60 R17 sklasyfikowany został przez producenta jako ogumienie 4x4 / SUV. Opony 4x4 znajdziemy wśród bogatych ofert marek budżetowych, klasy średniej i premium. Nie należy ich mylić z oponami SUV, którym dużo bliżej do osobowych (często dany model SUV ma taki sam bieżnik, jak typowo osobowy). Opony terenowe mają bardziej agresywną rzeźbę, na której umieszczono charakterystyczne klocki. Wyróżniamy wśród nich modele A/T – All Terrain (równie dobrze nadają się do jazdy po asfalcie i w terenie), M/T – Mud Terrain (lepsze w terenie, słabsze na asfalcie) i Extrem (wyłącznie w teren).

Klasa - premium. Opony dla wymagających kierowców oferujące innowacyjne rozwiązania

Klasa - premium

Opony firmy Nokian pozycjonowane są przez branżę motoryzacyjną jako produkty klasy premium. Opony klasy premium określane są mianem najbardziej zaawansowanych technologicznie na rynku. Każdy producent posiadający w swoim portfolio markę premium, nowe rozwiązania wprowadza właśnie do niej. W efekcie opony kasy premium oferują doskonałą przyczepność w zmiennych warunkach drogowych, mają małe opory toczenia oraz są ciche i odporne na zużycie. W efekcie mogą pochwalić się doskonałymi wynikami w testach, co z kolei przyciąga zainteresowanie kierowców. Najważniejsze marki to: Nokian, Vredestein, Yokohama, Pirelli, Continental, Goodyear, Dunlop czy Hankook.

Etykieta unijna opon Rotiiva AT 215/60 R17 czyli ocena hałasu, hamowania i spalania

Za sprawą unijnym etykietom na opony można w szybki sposób porównać możliwości opon różnych producentów. Zgodnie z prawem, na etykiecie musi znaleźć się informacja dotycząca trzech osiągów: przyczepności na mokrej nawierzchni, efektywności paliwowej (oporów toczenia), a także hałasu generowanego w czasie jazdy. Są przedstawione za pomocą przejrzystych piktogramów, które sprawiają, że nawet osoba, która nie zna się na oponach z łatwością zrozumie wszystkie zamieszczone na niej informacje. Zobacz jak prezentują się oceny opon Nokian Rotiiva AT 215/60R17 109/107T na etykiecie unijnej.

Spalanie paliwa - ocena F

Ekonomika jazdy związana jest z oporami toczenia jakimi cechuje się dany model. Wpływ na to może mieć konstrukcja bieżnika, typ użytej mieszanki czy masa opony. Ogumienie klasyfikuje się w jednej z siedmiu klas – nota "A" zarezerwowana jest dla bieżników o najniższych oporach toczenia, podczas gdy ocenę "G" otrzymują modele najmniej ekonomiczne.

Hamowanie na mokrym - ocena C

Etykieta unijna informuje między innymi o poziomie przyczepności opon na mokrej nawierzchni. Parametr ten jest oceniany w pomiarze drogi hamowania i siły tarcia opon w wyżej wspomnianych warunkach. Za przyczepność na mokrej nawierzchni dany model może otrzymać klasy od A do G. Warto jednak wiedzieć, że klasa D nie jest używana dla lepszego rozgraniczenia opon o lepszych i gorszych parametrach, a modele z klasą G są po prostu niebezpieczne i nie dopuszcza się ich do sprzedaży.

Hałas na zewnątrz - 73 dB

Jednym z parametrów, które można porównać dzięki etykiecie dołączonej do opony jest hałas na zewnątrz auta. Mierzony jest on podczas ruchu i wyrażany w decybelach oraz za pomocą piktogramu przedstawiającego od jednej do trzech fal, przy czym jedna fala oznacza opony generujące niski hałas, a trzy – największy, jednak wciąż nie przekraczający obowiązującej normy. Najcichsze opony są najbardziej przyjazne środowisku. Należy też pamiętać, że badanie jakiemu obowiązkowo poddaje się modele obejmują tylko głośność na zewnątrz auta, a nie w środku pojazdu. Wynik "73 dB" na etykiecie unijnej w kategorii "hałas zewnętrzny" uzyskało jeszcze 21 innych produktów spełniających kryteria - opony letnie (sezon), 17 cali (średnica) oraz premium (klasa).

Firma Nokian

Logo firmy oponiarskiej Nokian (zdjęcie)

Nokian to producent opon premium pochodzący z Finlandii. Firma specjalizuje się w modelach przystosowanych do jazdy w najtrudniejszych i zmieniających się warunkach atmosferycznych. Zarówno opony letnie, jak i zimowe Nokian doskonale sprawdzają się w kapryśnej aurze Europy Środkowej. Nowoczesne technologie i ekologiczne materiały wykorzystywane podczas produkcji przekładają się na wysoką przyczepność, efektywność paliwową i komfort podróżowania. Opony Nokian mogą pochwalić się doskonałymi wynikami w testach i dobrymi opiniami kierowców.

Jak sprawdza się symetryczna rzeźba bieżnika w oponie Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T? Poznaj jej wady i zalety

Bieżnik symetryczny (zdjęcie)

Model Rotiiva AT (Nokian) wyposażony został w symetryczną rzeźbę bieżnika. Bieżnik symetryczny to rozwiązanie, które kiedyś było stosowane w samochodach osobowych. Obecnie tego typu rzeźbę można spotkać głównie w modelach przeznaczonych do aut dostawczych i ciężarowych. Cechą charakterystyczną takich opon jest to, że dwie połowy bieżnika mają taki sam wzór. W związku z tym kierunek toczenia czy sposób montażu nie mają tu znaczenia. Takimi oponami łatwo rotować na samochodzie, są odporne na zużycie, a ich koszt produkcji jest najniższy. Z drugiej strony oferują przeciętne osiągi związane z bezpieczeństwem.

Oznaczenia 109/107T, C oraz AT

Napisy "109/107" oraz "T" umieszczone na boku opony, najczęściej za jej rozmiarem to kolejno indeks nośności (do 1030/975 kg) oraz prędkości (do 190 km/h). Pamiętajcie, że nie wolno ich lekceważyć podczas wyboru opon letnich. C - ogumienie o wzmacnianej konstrukcji, stosowane najczęściej w autach dostawczych. Przy tym produkcie znaleść można także oznaczenie AT - opona terenowa (A/T, All Terrain) przeznaczona do jazdy w terenie (50%) oraz na szosie (50%).

Opona na sezon letni

Opony letnie

Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 należy do grupy opon letnich. Opony letnie dedykowane są warunkom pogodowym, które panują w Polsce od lata do jesieni. Oznacza to, że powinny być montowane wiosną, gdy temperatura przekracza 7°C i zmieniane na zimowe, gdy temperatura jesienią spadnie poniżej tego progu. Zapewniają najlepsze osiągi, najkrótszą drogę hamowania i największy komfort jazdy w sytuacjach pogodowych najczęstszych dla tego sezonu – podczas intensywnych opadów deszczu, na rozgrzanym asfalcie i suchej nawierzchni. Sprawdzają się doskonale zarówno w mieście, jak i na długich trasach.

Gwarancja na opony Rotiiva AT

Każdy kupujący opony Nokian otrzymuje na nie 5-letnią gwarancję liczoną od daty zakupu. Reklamacji podlegają wszelkie wady wynikające z materiałów użytych do produkcji, jakości wykonania czy konstrukcji oraz modele po kołkowaniu pod warunkiem, że zostało ono wykonane przez firmę Nokian lub autoryzowany przez nią serwis. Warto pamiętać, żeby opony do ewentualnej reklamacji oddać nie później niż 2 miesiące po odkryciu wady. W przypadku jej uznania producent zwraca część kosztów przeznaczonych na zakup opony (im mniej zużyta, tym większa kwota zwrotu).

5 lat od daty zakupu

Opinie kierowców rozmiaru 215/60 R17 o oponach Nokian Rotiiva AT

Opinie o oponach letnich Nokian są publikowane przez kierowców na różnego rodzaju forach dyskusyjnych, porównywarkach cenowych czy portalach społecznościowych. Uzupełniają one informacje na temat osiągów poszczególnych modeli umieszczone na etykietach, opisane w testach czy materiałach producenta. Przykładowe opinie o letnich Nokianach brzmią następująco: "doskonała jakość w dobrej cenie"; "świetne na mokrej nawierzchni, na suchej też trzymają poziom"; "bardzo komfortowe, nie wibrują, nie hałasują".

Nokian w testach opon letnich

Test opon letnich Nokian

Opony Nokian to jedne z najczęściej wyróżnianych produktów na rynku. Testy opon letnich Nokian pokazują, że marka nie bez powodu zaliczana jest do klasy premium. Dla przykładu Nokian Line wygrał test ADAC z 2015 roku (rozmiar 185/60 R14), zaprojektowany dla mocnych aut model zLine zajął 3. miejsce w sprawdzianie ACE z 2018 roku (rozmiar 235/45 R18), a w wielu innych był polecany. Z kolei modele Nokian iLine i eLine 2 doskonale wypadły w testach zorganizowanych na potrzeby systemu etykiet i otrzymały jedne z najwyższych klas w swoim segmencie.

Test opon (ranking):

Wyniki dotyczą opon letnich Nokian, gdyż model Rotiiva AT nie został jeszcze przetestowany przez żadną popularną organizację, automobilclub, stowarzyszenie czy ekspertów z branży.

  • 4 miejsce 2019 Auto Bild
  • 1 miejsce 2019 Auto Motor und Sport
  • 7 miejsce 2019 Auto Bild
  • 7 miejsce 2019 Auto Bild
  • 1 miejsce 2019 ACE
  • 4 miejsce 2019 Gute Fahrt
  • 4 miejsce 2019 ADAC

Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107T C na forach czyli inne formy zapisu prezentowanej opony

Zobacz inne określenia opon Nokian Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T C. Sformułowania te często spotykane są w komentarzach blogów czy na grupach dyskusyjnych. Zwroty zawierają różne formy zapisu nazwy producenta (Nokian), rozmiaru (215/60 R17), indeksów (109/107T C), modelu (Rotiiva AT) oraz sezonu (opony letnie) przedstawione w odmiennej kolejności.

Znalezione m.in. na forum:

  • opony letnie 215/60R17 Nokian Rotiiva AT
  • opony Nokian 215x60x17 Rotiiva A/T
  • Nokian Rotiva AT 215/60 R17 109/107 T C
  • 215/60 R17 C 109/107T Rottiva AT Nokian
  • Rotiiva AT 215/60 R17 109/107 T letnie

Polecane opony letnie 215 60 R17 109/107T o podobnych parametrach i cenie

Poniżej lista alternatywnych opon letnich o szerokości 215 mm, profilu 60 %, średnicy 17 cali oraz indeksach 109/107T. Przygotowana propozycja to ogumienie o podobnych parametrach oraz zbliżonym przedziale cenowym. Dla przypomnienia etykieta, gwarancja oraz cena obecnie omawianej opony.

Opona letnia
Opona Nokian Line SUV 215 60 R17 100H XL

Logo firmy Nokian
Klasa premium

Nokian Line SUV
215/60 R17 100H XL

  • Wzmacniane – XL
  • Gwarancja – 5 lat od daty zakupu
  • Indeks nośności – 100 (do 800 kg/oponę)
  • Indeks prędkości – H (do 210 km/h)
  • Najlepsza przyczepność na mokrym (klasa A)
C A 71dB
Cena od 384 zł / szt.

Opona letnia
Opona Goodyear EfficientGrip SUV 215 60 R17 96H (CA68)

Logo firmy Goodyear
Klasa premium

Goodyear EfficientGrip SUV
215/60 R17 96H (CA68)

  • Gwarancja – 5 lat od daty produkcji
  • Indeks nośności – 96 (do 710 kg/oponę)
  • Indeks prędkości – H (do 210 km/h)
  • Najlepsza przyczepność na mokrym (klasa A)
  • Ciche (68 decybeli)
C A 68dB
Cena od 407 zł / szt.

Opona letnia
Opona Pirelli Scorpion Verde 215 60 R17 96H KA (FR)

Logo firmy Pirelli
Klasa premium

Pirelli Scorpion Verde
215/60 R17 96H KA (FR)

  • Rant ochronny – (FR)
  • Gwarancja – 5 lat od daty produkcji
  • Indeks nośności – 96 (do 710 kg/oponę)
  • Indeks prędkości – H (do 210 km/h)
  • Dodatkowe oznaczenia – KA
C B 70dB
Cena od 440 zł / szt.

Opona letnia
Opona Bridgestone Dueler H/P Sport 215 60 R17 96V MO

Logo firmy Bridgestone
Klasa premium

Bridgestone Dueler H/P Sport
215/60 R17 96V MO

  • Gwarancja – 5 lat od daty produkcji
  • Indeks nośności – 96 (do 710 kg/oponę)
  • Indeks prędkości – V (do 240 km/h)
  • Homologacja – Mercedes (MO)
C B 71dB
Cena od 433 zł / szt.

Opona letnia
Opona Bridgestone Turanza T005 215 60 R17 100H XL

Logo firmy Bridgestone
Klasa premium

Bridgestone Turanza T005
215/60 R17 100H XL

  • Wzmacniane – XL
  • Gwarancja – 5 lat od daty produkcji
  • Indeks nośności – 100 (do 800 kg/oponę)
  • Indeks prędkości – H (do 210 km/h)
  • Najlepsza przyczepność na mokrym (klasa A)
  • Najniższe spalanie paliwa (klasa A)
A A 72dB
Cena od 432 zł / szt.

Dodatkowe informacje

Kierowca w samochodzie

Na koniec kilka słów o promocjach na opony letnie, wyprzedażach starszych modeli, zakupach na raty oraz produktach powiązanych.

Promocja i wyprzedaż

Zacznijmy od promocji, którymi coraz częściej kuszą swoich klientów producenci oraz właściciele sklepów internetowych. Do najchętniej stosowanych benefitów w branży oponiarskiej należą assistance 24/7, oficjalne piłki nożne, bilety na zawody żużlowe, bilety do teatru oraz zwrot części gotówki.

Jeżeli chodzi o wyprzedaż opon letnich firmy Nokian to najbardziej opłacalny okazuje się zakup ogumienia poza szczytem sezonu. Kolejną praktyką sklepów z oponami jest przecenianie produktów, których data produkcji jest starsza niż 2-3 lata. Wówczas możemy się liczyć z upustami rzędu 40-58% od ceny detalicznej.

Zakup na raty

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom kierowców, większość sklepów z oponami (inopony, oponeo czy abmoto) udostępniła możliwość zakupu swoich produktów na raty, prezentując oferty placówek tj. Santander Consumer Bank, Euro Bank czy BGŻ BNP Paribas. Klienci otrzymują do dyspozycji raty 0% lub (najczęściej) z oprocentowaniem oscylującym w okolicach 1% (0,90 - 1,20).

Poniżej prosta symulacja zakupu na raty 4 sztuk prezentowanych opon letnich Nokian w rozmiarze 215/60 R17 C (109/107T). Przy założeniu, iż jedna opona kosztuje 447 zł, za komplet przyjdzie nam zapłacić 1 788 zł. W zależności od ilości wybranych rat, miesięcznie będziemy musieli przelewać na konto banku od 167 (12 rat) do 912 zł (2 raty). Kalkulacja dotyczy oprocentowania wynoszącego 1%.

Kalkulacja zakupu opon na raty
Ilość rat Miesięczna rata Koszt całkowity Nadpłata
2 912 zł 1 824 zł 36 zł
4 465 zł 1 860 zł 72 zł
6 316 zł 1 896 zł 108 zł
8 242 zł 1 936 zł 148 zł
10 197 zł 1 970 zł 182 zł
12 167 zł 2 004 zł 216 zł

Produkty powiązane

Kupując opony letnie w sklepie internetowym, bardzo często mamy możliwość dodania do swojego zamówienia całej gamy interesujących produktów bądź usług powiązanych z wybranym asortymentem. Najczęściej są to propozycje przedmiotów w cenie od kilku do kilkunastu złotych, którymi w przypadku modelu Rotiiva AT mogą być m.in. worki do opon, płyny do prania tapicerki, ładowarki do telefonu na USB oraz mierniki grubości bieżnika.

opony letnie 225/45 r18 ranking

Test opon letnich 225/45 R18 – Ranking Wulkanisty 2025 

2025-04-02
Wysokiej klasy opony letnie zapewniają komfortową jazdę, gwarantują większą przyczepność kół i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, takich jak deszcz. W przypadku modeli z niskim oporem toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 225/45 R18.
test opon letnich 225/45 r17

Test opon letnich 225/45 R17. Ranking Wulkanisty 2025 

2025-03-28
Wysokiej klasy opony letnie zapewniają komfortową jazdę, gwarantują większą przyczepność kół i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, takich jak deszcz. W przypadku modeli z niskim oporem toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 225/45 R78.
opony letnie 215/55 r17 ranking

Test opon letnich 215/55 R17. Ranking Wulkanisty 2025 

2025-03-26
Wysokiej klasy opony letnie zapewniają komfortową jazdę, gwarantują większą przyczepność kół i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, takich jak deszcz. W przypadku modeli z niskim oporem toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 215/55 R17.
opony letnie 195/65 r15 ranking

Test opon letnich 195/65 R15. Ranking Wulkanisty 2025

2025-03-24
Wysokiej klasy opony letnie zapewniają komfortową jazdę, gwarantują większą przyczepność kół i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, takich jak deszcz. W przypadku modeli z niskim oporem toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 195/65 R15.
ranking opon letnich 205/55 r16

Test opon letnich 205/55 R16. Ranking Wulkanisty 2025 

2025-03-21
Wysokiej klasy opony letnie zapewniają komfortową jazdę, gwarantują większą przyczepność kół i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni w niesprzyjających warunkach atmosferycznych, takich jak deszcz. W przypadku modeli z niskim oporem toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 205/55 R16.
opony letnie 225/50 r17 ranking

Test opon letnich 225/50 R17. Ranking Wulkanisty 2025

2025-03-19
Dobrze dobrane opony letnie nie tylko zapewniają komfortową jazdę, ale także gwarantują większą przyczepność i krótszą drogę hamowania na różnych typach powierzchni oraz w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. W przypadku modeli o niskim oporze toczenia kierowcy mogą liczyć także na pewne oszczędności na paliwie. Przedstawiamy ranking polecanych opon letnich 225/50 R17.